قیمومیت و قیم

⚖️*سوال*

*قیمومیت* چیست؟

 *قیِّم* کیست؟ 

در چه مواردی *حکم بر قیمومیت* برای کسی صادر می‌شود؟

 چه کسانی میتوانند، *قیّم شوند*؟

 چه کسانی *قيم لازم دارند*؟

 *وظایف قيم* چیست؟

 آیا قيم *مسؤولیت کیفری يا مدنی* دارد؟

منظور از قيم شدن برای *معافی سربازی* و غیره چیست؟

 آیا *در دادگستری چنین گواهی* صادر می‌شود؟ 

 

*پاسخ*⚖️

مطابق قانون مدنی و قانون امور حِسبی کسانی در جامعه وجود دارند که نیاز به کمک دیگران برای اداره برخی امور خود دارند.  به اصطلاح این افراد  *مَحجُور* هستند. یعنی توانایی تصرف در امور مالی یا انجام امور غیر مالی خود را ندارند ، باید کسی را داشته باشند تا در انجام این امور به آنها کمک کند. 

🚩 این محجورین به *سه دسته شامل افراد صغیر (کم سن و سال) ، اشخاص غیر رَشید(سَفیه) و افراد مَجنون(فاقد قوه عاقله)* تقسیم می‌شوند . 

 صغیر کسی است که به *سن بلوغ* نرسیده است.

غیر رشید یا سفیه طبق قانون کسی که *کارهای مالی و اقتصادی خود* را نمینتواند انجام دهد.

مجنون یا به اصطلاح عرفی، (دیوانه)  کسی است که *بطور کامل(جُنون اِطباقی)* یا در *زمانهایی خاص (جُنون اَدواری)* قوه عقل و درک انسانی خود را از دست میدهد. 

🚩 همگی ، *این افراد را مَحجُور* می‌گویند. برای محجورین طبق قانون باید یا *قیم* تعیین شود یا *ضَمّ امین* صورت گیرد یا اینکه *ولی قهری* آنها امورات ایشان را اداره کند. 

🚩 ولی قهری قیم و شخص امین باید حساب دخل و خرج افراد محجور را داشته باشند و در صورت نیاز به دادستان یا نماینده وی در امور سرپرستی که در دایره‌ای به نام *دایره سرپرستی در دادسراهای کشور* هستند، سالانه حساب و کتاب اموال محجورین(هزینه‌ها و درآمدها) را به دادستان اعلام کنند. 

🚩 بر اساس قانون هر گونه سوء استفاده از اموال محجورین و اقدام خلاف قانون توسط افرادی که به عنوان ولی یا قیم یا امین انتخاب شده‌اند برای آنها مسؤولیت کیفری و مدنی دارد و مشمول جرایمی مانند خیانت در امانت و غیره می‌گردند و برخی از *معاملات آنها نیز به دلیل عدم رعایت حق و حقوق محجورین باطل* می‌باشد  و دادستان می‌تواند در این زمینه *مستقیماً ورود کرده و اموال صغیر  و محجوررا به آنان بازگرداند*، 

🚩 هر شخصی می‌تواند در صورت مشاهده تفریط و سوء استفاده از اموال صغیر یا محجور مراتب را به دادستان اعلام نماید.  این موضوع را در خصوص اطفال یتیمی که پدر خود را از دست داده‌اند و مادران ایشان نیز توانایی و قدرت تقابل با عموها و خانواده پدری را نداشته‌اند، گاهی  مشاهده می‌شود. لذا *حتی بعد از یکصد سال نیز می‌توان به این نوع اقدامات سوء استفاده کنندگان؛ ورود کرده* و اموال را به کسانی که در زمان  این معامله محجور بوده‌اند و معامله  به ضررشان یا اموالشان توسط دیگران به یغما رفته *به آنها بازگرداند*

🚩موارد نصب قیم برای محجورین در قانون مدنی ماده 1218 مشخص شده است که به شرح زیر است : 

  1. برای صغاری که ولی خاص ندارند. *ولی خاص يعني پدر و پدر بزرگ پدری*
  2. برای مجنون‌ها و اشخاص غیر رشید که جنون یا عدم رشد آنها *متصل به زمان صغر آنها بوده و ولی خاص نداشته* باشند.
  3. برای مجانین و اشخاص غیر رشید که جنون یا عدم رشد آنها *متصل به زمان صغر آنها نباشد* . 

🚩 در صورتی که محجور ، ولی خاص ، یعنی پدر یا جد پدری نداشته باشد ، باید شخص دارای صلاحیت به قیمومت او منصوب شود . در صورتی که پدر فوت کرده باشد ، این وظیفه بر عهده *جد پدری ( پدر پدر)* محجور است؛ حال اگر پدر یا جد پدری فوت کرده‌اند، اما به موجب وصیت ، شخصی را برای اداره امور محجور پیش بینی کرده باشند ، به *این شخص وصی* گفته می‌شود، و امورات محجور به عهده وصی است . اما اگر پدر یا جد پدری در وصیت خود وصی، تعیین نکرده باشند ، *دادگاه شخصی را تعیین می‌کند که به او قیم می‌گویند* تا مواظبت از شخص محجور و نمایندگی او را به موجب قیم نامه، بر عهده بگیرد .

  🚩 از نظر قانون در صورتی که *ولی وجود نداشته* باشد، در صورت زنده بودن  مادر، بهترین شخص *برای اداره امور صغیر مادر* می‌باشد و *در صورت وجود یکی از والدین و دارای صلاحیت بودن آنها* شخصی دیگر برای این کار انتخاب نمی‌شود. 

🚩💥👈 برخی افراد با مراجعه به دادگاه‌ها و دادسراها مدعی می‌شوند که نهادهایی مانند *نظام وظیفه از آنها گواهی برای معافیت سربازی* می‌خواهند یا بعضاً گواهی بر *تایید قیمومیت خود بر مادران یا پدران بالای ۶۰سال سن یا محجور یا مریض خود،* را می‌خواهند تا بتوانند از *خدمت سربازی معاف* شوند. 

🚩 در این خصوص باید گفت  این *اشتباه رایج در حال حاضر به وفور* مشاهده می‌شود و مراجعین زیادی به دادسراها و دادگاه‌ها مراجعه دارند و لذا توجه داشته باشید 💥 *به هیچ وجه چنین گواهی در دادگستری صادر نمی‌گردد.*

💥 گواهی مربوط به قیمومیت نظام وظیفه *صرفاً در کمیسیون نظام وظیفه و خدمت عمومی در دایره خدمت وظیفه عمومی شهرستان محل زندگی شخص* به عمل می‌آید و ارتباطی با دادسرا و دادگستری ندارد. 

🚩 این نمونه از حَجْرها که بیان شد *حَجْر های حمایتی* نام دارند. یک نوع حَجْر دیگری هم داریم که *حَجْر سوء ظنّی* نام دارد و مربوط به *افراد ورشکسته* است.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *