گزارش اصلاحی

گزارش اصلاحی یا قرار گزارش اصلاحی* چیست؟

آیا *دادگاه* می‌تواند گزارش اصلاحی بین طرفین صادر کند یا اینکه طرفین ابتدا در شورای حل اختلاف سازش می کنند ودادگاه مستند به گزارش اصلاحی صادرشده توسط شورا اقدام به صدور رای می نماید؟

پاسخ:
طرفین هر اختلافی- علی القاعده- می توانند اختلاف خود را با *سازش* پایان دهند. سازش می تواند *با دخالت دادگاه یا بدون آن* باشد.
🚩 سازش *پیش از دعوا* معمولا کمتر رخ می دهد، اما ضوابط آن در ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی پیش بینی شده است.

🚩 درخواست سازش پیش از دعوا باید کتبی باشد و در برگ دادخواست نوشته شود و در دفتر ثبت دادخواست‌هایِ دفترکل دادگاه ثبت گردد و چون پیش از اقامه دعوا بوده باید توسط مقام ارجاع کننده به شعبه‌ای ارجاع شود. دادخواست باید به دلالت ماده ۱۸۷ قانون آیین دادرسی مدنی در دو نسخه تنظیم شود و نسخه ای از آن به طرف دیگر دعوا ابلاغ شود.

هزینه درخواست سازش برابر با هزینه دعاوی غیرمالی است.
🚩 اما در صورتی که دعوا در دادگاه مطرح است ؛ *پس از اقامه دعوا* ، طرفین معمولا با تشویق دادگاه و همکاری وکلاء و افراد خیر اندیش گاهی به سازش می رسند.

🚩ماده ۱۷۸ قانون آیین دادرسی مدنی نیز به سازش *پس از اقامه دعوا* اشاره دارد. در این صورت *هم طرفین؛ در خود دادگاه می توانند با هم سازش کنند و متن سازش را قاضی دادگاه بنویسد و به امضای طرفین برساند و سپس قرار گزارش اصلاحی صادر کند؛ یا اینکه دادگاه به طرفین فرصتی دهد تا در خارج دادگاه شخصا یا با کمک وکیل با همدیگر سازش کنند و برگ سازش نامه را ارائه دهند* البته قاضی می‌تواند صرفین را به *شورای حل اختلاف* ارجاع دهد یا اینکه *خارج از شورای حل اختلاف* چنین کاری انجام شود.

🚩هرگاه سازش در *خود دادگاه* واقع شود موضوع سازش و شرایط آن در *صورت مجلس* منعکس می شود و دادگاه *مبادرت به صدور گزارش اصلاحی* می‌کند در گزارش اصلاحی اموری را که طرفین نسبت به آن توافق نموده‌اند و باید به آن عمل کنند نوشته شده و ختم موضوع به سازش اعلام می شود.
🚩 توجه شود که *این سازش نامه قابل تجدید نظر، فرجام خواهی، اعاده دادرسی و اعتراض ثالث نمی باشد* زیرا رای شمرده نمی شود.اما در عین حال واجد برخی آثار رای است مانند قابلیت فوری اجرا و اعتبار امر مختومه *(یعنی طرفین دوباره نمی توانند در این موضوع طرح دعوا نمایند)*

🚩اگر سازش در خارج از دادگاه واقع شده باشد و طرفین در دادگاه حاضر شده و به صحت آن اقرار نمایند مراتب در صورتمجلس نوشته شده و دادگاه به ترتیبی که در بالا گفته شد اقدام می‌کند.

🚩باید در مورد اعتبار گزارش اصلاحی در دو حالت مذکور قائل به تفکیک شد :
*حالت اول* سازش دادگاه ؛ دادگاه در نوشتن توافق طرفین در صورت مجلس و امضا نمودن و به امضا رساندن آن همان نقشی را ایفا می نماید که سردفتر اسناد رسمی در تنظیم اسناد رسمی دارد.

*حالت دوم*- سازش در خارج از دادگاه است.

سازش ممکن است خارج از دادگاه انجام شود مثلا در حین اجرای قرار واقع شود(به طور مثال درمعاینه محل) ؛ همچنین ممکن است سازش نامه ، توسط قاضی مجری قرار تنظیم شود که در حکم سازشِ به عمل آمده در دادگاه است. (ماده ۱۸۲)
🚩 أصحاب دعوا می توانند نسبت به دعوایی که طرح کرده اند در خارج از دادگاه و در دفتر اسناد رسمی توسط مامور رسمی اسناد رسمی سازش نامه‌ای رسمی تنظیم نمایند. در این صورت سازش نامه تابع مقررات راجع به اجرای مفاد سند رسمی لازم الاجرا می باشد(ماده ۱۸۱)
همچنین سازش ممکن است *بدون حضور مامور رسمی* تنظیم شود و سازش نامه ای عادی بین أصحاب دعوا تنظیم شود که در اینصورت طرفین باید در دادگاه حاضر شده و نسبت به صحت سازش نامه *اقرار* کنند.

به موجب ماده ۴۸۳ قانون ایین دادرسی مدنی با لحاظ ماده ۴۸۸ قانون مذکور هر گاه داوران اختیار صلح داشته باشند *صلح نامه ای* که به امضاء داوران رسیده ظرف بیست روز باید اجرا شود.

🚩 ماهیت گزارش اصلاحی *عقد صلح* است. *و نباید مشروط* باشد چرا که اساس آن توافق و تعهد طرفین نسبت به هم بوده و زمانی که درقالب صورتجلسه دادگاه تنظیم می‌شود، اعتبار یک سند رسمی را پیدا می‌نماید؛ با این امتیاز ویژه که برای اجرای آن نیاز به طرح دعوای مجدد نیست و می‌توان در خصوص آن درخواست صدور اجراییه نمود.